Retour

Wie is Tchenrezig?

Tchenrezig is de Tibetaanse naam van de bodhisattva van het mededogen. In het Sanskriet spreken we van Avalokiteshvara. Een bodhisattva is een wezen dat de verlichting of de boeddhastaat heeft bereikt, maar toch telkens terug wenst te komen om het lijden van de anderen te verlichten en hen te helpen zich te bevrijden. Zijn of haar mededogen strekt zich uit naar alle levende wezens zonder onderscheid, zowel vrienden, vijanden, bekenden als onbekenden.

In de tempel staat het beeld van Tchenrezig links naast het grote boeddhabeeld. Hij wordt er voorgesteld met vier armen. In China en Japan neemt hij een vrouwelijke vorm aan.

De vier armen staan symbool voor de vier onmetelijke kwaliteiten waar elke boeddhist naar streeft: grenzeloze liefde, grenzeloos mededogen, grenzeloze vreugde en grenzeloze gelijkmoedigheid. Soms wordt Tchenrezig met duizend armen en elf gezichten afgebeeld. De duizend armen illustreren dan de wil en de bereidheid om zoveel mogelijk levende wezens in alle richtingen te helpen.

Is Tchenrezig een god?

Tchenrezig vertegenwoordigt een ideaal. Het is de verpersoonlijking van alle kwaliteiten die te maken hebben met het gericht zijn op anderen: liefde, mededogen, altruïsme en welwillendheid. Men kan zeggen dat overal waar deze eigenschappen zich manifesteren, Tchenrezig aanwezig is. Hij drukt de perfectie van een onbegrensd mededogen uit en staat symbool voor dat verlichtingsaspect.

Tchenrezig is dus geen god in de gebruikelijke betekenis van het woord. De meditatie van Tchenrezig laat de beoefenaar toe om de kracht van mededogen in zichzelf te (h)erkennen, te activeren en verder te ontwikkelen.

Sommige mensen, zoals de Dalai Lama, worden beschouwd als emanaties van Tchenrezig.

Moet men een beoefenaar van het boeddhisme zijn om deel te nemen aan het ritueel?

Het gaat hier inderdaad om een boeddhistische beoefening. Maar mededogen is een universele waarde. Daarom is het mogelijk om deel te nemen aan deze rituele meditatie zonder boeddhist te zijn en eveneens de weldaden voor zichzelf en voor anderen ervan te ondervinden.

Kan ik ook deelnemen als ik nog nooit heb gemediteerd?

Dat is zeker geen belemmering. In het begin kunt u gewoon naar de klanken luisteren en u openstellen voor de sereniteit die dit ritueel voortbrengt. U kunt de teksten ook mee reciteren met de anderen en later de betekenis ervan beter begrijpen door deel te nemen aan een onderricht over Tchenrezig.

Hoe zit die meditatie in elkaar?

Bij deze meditatie zijn zowel lichaam, spraak en geest betrokken.

• Geest

Het spreekt vanzelf dat de rituele meditatie weinig effect zal hebben, als de motivatie van de beoefenaar zwak is, of wanneer hij of zij voortdurend afgeleid is. Daarom is het belangrijk zich te concentreren op de bedoeling en de motivatie van de praktijk, namelijk mededogen ontwikkelen voor alle levende wezens zonder onderscheid. Als dit op een juiste manier gebeurt tijdens de formele meditatiesessies, zal dit ook doorstromen in het dagelijkse leven.

Waarom reciteren we de teksten in het Tibetaans?

Dat is een eeuwenoude traditie en heeft meteen ook het voordeel dat iedereen, welke ook zijn taal is, kan deelnemen aan de meditatiesessie. De teksten zijn zo geschreven dat ze gemakkelijk zingend gereciteerd kunnen worden. De Tibetaanse tekst is telkens voorzien van een transliteratie en een Nederlandse vertaling, want begrijpen wat je reciteert is natuurlijk essentieel. Wanneer je thuis deze meditatie wil doen, kunt u ze eventueel ook gewoon in het Nederlands reciteren. Wie weet pakt een volgende generatie het misschien anders aan…

Ik merk dat ik moeilijk kan volgen.

De tekst volgen is niet bijzonder moeilijk, maar als beginner kunt u wel eens de draad verliezen. Af en toe worden één of meerdere zinnen herhaald, meestal drie maal. In de teksten die ter beschikking liggen, zijn al een paar zaken in kleur gemarkeerd om u te helpen. Soms wordt een korte versie van de meditatie gereciteerd. Daarom is het goed om plaats te nemen naast iemand die al langer ervaring heeft. Deze persoon zal u graag helpen, als u een seintje geeft. Aarzel ook niet om vooraf of achteraf een woordje uitleg aan iemand te vragen.